Cận cạnh tòa Thánh Cao Đài (Nguồn: Sưu tầm)

1. Tòa Thánh Cao Đài ở đâu?

Tòa Thánh Cao Đài, hay còn được người dân địa phương gọi với cái tên thân thuộc là Đền Thánh, tọa lạc trên đường Phạm Hộ Pháp, xã Long Thành Bắc, huyện Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh. Tòa Thánh Cao Đài cách thành phố Tây Ninh 4 km về phía Đông Nam và cách TP Hồ Chí Minh khoảng 100km về phía Tây Bắc. 

Với vị trí thuận lợi, Tòa Thánh Cao Đài trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách từ mọi miền đất nước, đặc biệt là những ai muốn khám phá văn hóa và kiến trúc tôn giáo độc đáo của Việt Nam.

Khuôn viên Nội ô Tòa Thánh Cao Đài rộng hơn 1 km², được bao bọc bởi hàng rào gạch chắc chắn dài 4.000 m, với 12 cổng tam quan được thiết kế theo 3 phong cách kiến trúc khác nhau. Cổng lớn nhất – Chánh Môn, thường chỉ mở trong các dịp lễ lớn hoặc để đón các nguyên thủ quốc gia, lãnh đạo tôn giáo. 

Toàn cảnh khuôn viên nội ô Tòa Thánh Cao Đài (Nguồn: Sưu tầm)

2. Lịch sử hình thành của Tòa Thánh Cao Đài Tây Ninh

Tòa Thánh Cao Đài là tổ đình trung ương của đạo Cao Đài – một tôn giáo nội sinh Việt Nam được khai sáng năm 1926 tại chùa Gò Kén (Từ Lâm Tự), Tây Ninh.

1 góc nhỏ trong tòa Thánh Cao Đài Tây Ninh (Nguồn: Sưu tầm)

Đạo Cao Đài được khai sáng bởi ông Ngô Minh Chiêu, người đã nhận được biểu tượng “Thiên Nhãn” qua cầu cơ vào năm 1921 tại Phú Quốc, đánh dấu sự ra đời của một tôn giáo kết hợp các yếu tố từ Phật giáo, Nho giáo, Đạo giáo và Thiên Chúa giáo, với tôn chỉ “Tam giáo quy nguyên, Phục Nhứt Ngũ Chi”.

Việc xây dựng Tòa Thánh bắt đầu năm 1927, nhưng do khó khăn nên mãi đến 1931 mới chính thức khởi công. Công trình mất 14 năm xây dựng (1931–1947), với nhiều lần gián đoạn do chiến tranh và sự cản trở của thực dân Pháp.

Tòa thánh Cao Đài thuở sơ khai

Điểm đặc biệt của công trình này là không có bản thiết kế chi tiết, không có sự tham gia của bất kỳ kiến trúc sư hay kỹ sư nào, cũng không sử dụng máy móc hiện đại. Tất cả đều được thực hiện bằng tay bởi 500 tín đồ Cao Đài, những người lập nguyện trường chay, giữ tịnh, và không lập gia đình trong suốt thời gian xây dựng để đảm bảo sự tinh khiết về mặt tâm linh.

Đến năm 1947, Tòa Thánh Cao Đài Tây Ninh được khánh thành, nhưng phải đến năm 1955, nhân ngày Vía Đức Chí Tôn (9/1 âm lịch), công trình mới chính thức hoàn tất với lễ khánh thành trọng thể. Lịch sử hơn 80 năm xây dựng và hình thành của Tòa Thánh Cao Đài là minh chứng cho sức mạnh của đức tin và tinh thần đoàn kết của cộng đồng tín đồ thời bấy giờ.

3. Giá trị văn hóa và tâm linh của Tòa Thánh Cao Đài

Tòa Thánh Cao Đài không chỉ là nơi thờ tự mà còn mang nhiều giá trị văn hóa, tâm linh, và du lịch sâu sắc:

• Giá trị tâm linh: Là tổ đình của đạo Cao Đài, Tòa Thánh Cao Đài được xem như Bạch Ngọc Kinh - nơi Thượng Đế ngự tại thế gian, nơi tín đồ hành lễ và cầu nguyện. Các biểu tượng như Thiên Nhãn (con mắt trái), Quả Càn Khôn (hình cầu thờ Thiên Nhãn, đường kính 3,3 m), và tượng Đức Hộ Pháp thể hiện triết lý vũ trụ quan và tôn chỉ hợp nhất các tôn giáo lớn. Theo tín ngưỡng Cao Đài, nơi đây là thánh địa linh thiêng được Đức Chí Tôn chọn để khai sáng đạo, mang ý nghĩa “phổ độ chúng sanh”.

• Giá trị văn hóa: Công trình là tuyệt tác giao thoa giữa nhiều nền văn hóa Đông – Tây, lưu giữ dấu ấn của đạo Cao Đài – một tôn giáo nội sinh có tầm ảnh hưởng lớn tại Việt Nam. Các lễ hội lớn như Lễ Vía Đức Chí Tôn (9/1 âm lịch) và Đại Lễ Hội Yến Diêu Trì Cung (15/8 âm lịch) thu hút hàng ngàn tín đồ và du khách, với các hoạt động như múa lân, diễu hành dàn nhạc sắc tộc, và triển lãm mô hình lịch sử, giúp lan tỏa giá trị nhân văn và truyền thống dân tộc.

• Giá trị du lịch: Mỗi năm, Tòa Thánh Cao Đài đón hàng triệu lượt khách tham quan, góp phần phát triển ngành du lịch Tây Ninh. Du khách không chỉ được chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo mà còn tìm hiểu về tín ngưỡng, tham gia lễ hội, và trải nghiệm không khí trang nghiêm của các buổi hành lễ (đặc biệt vào 12h trưa).

• Bảo tồn văn hóa: Là biểu tượng của đạo Cao Đài, Tòa Thánh đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc tôn giáo Việt Nam.

Ngày hội Yến Diêu Trì Cung tại Tòa Thánh Cao Đài (Nguồn: Sưu tầm)

Hình ảnh Đại lễ vía Đức Chí Tôn được tổ chức tại Tòa Thánh Cao Đài Tây Ninh

4. Kiến trúc độc đáo của Tòa Thánh Cao Đài

Tòa Thánh Cao Đài được mệnh danh là kiệt tác kiến trúc tôn giáo, kết hợp hài hòa giữa phong cách Đông – Tây. Công trình có kích thước dài 97,5 m, rộng 22 m, và được chia thành ba phần chính theo hướng Đông – Tây:

• Hiệp Thiên Đài: Nơi lập pháp và tư pháp, trung gian giữa thế lực vô hình và con người hữu hình, với hai lầu chuông và trống cao 25 m, mang nét tương đồng với tháp chuông nhà thờ Thiên Chúa giáo phương Tây.

• Cửu Trùng Đài: Khu vực hành lễ chính, với 9 bậc tượng trưng cho 9 cấp phẩm của đạo Cao Đài, từ giáo tông, chưởng pháp, đến đầu sư. Dãy cột rồng và hoa sen được chạm khắc tinh xảo, thể hiện triết lý Long Hoa Hội của Đức Di Lặc.

• Bát Quái Đài: Nơi thờ các vị Thánh, Thần, Tiên, Phật, với Quả Càn Khôn (đường kính 3,3m) thờ Thiên Nhãn – biểu tượng thiêng liêng của đạo Cao Đài. Phía dưới là hầm chứa 6 hũ tro cốt của các chức sắc khai sáng đạo.

Tòa Thánh Cao Đài còn gây ấn tượng với các chi tiết kiến trúc độc đáo khác, như:

• Chánh Môn: Cổng chính được đắp nổi biểu tượng “Lưỡng Long Tranh Cổ Pháp”, hoa sen và các cổ pháp (kinh Xuân Thu, bình Bát Vu, Phất chủ), thể hiện sự đồng nguyên của Phật giáo, Nho giáo và Đạo giáo. Trên cổng có dòng chữ “Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ” và “Tòa Thánh Tây Ninh”.

• Long Mã Bái Sư: Hình tượng tổng thể của công trình, với đầu Long Mã hướng về phía Tây, được ghép từ hàng ngàn mảnh chén dĩa sành vỡ, mang ý nghĩa đạo Cao Đài phát triển từ phương Đông sang phương Tây.

• Nghinh Phong Đài: Phần mái phía trên Cửu Trùng Đài, với tượng Đức Phật Di Lặc ngự trên tòa sen, biểu trưng cho triết lý Phật giáo cổ xưa.

• Sân Đại Đồng Xã: Quảng trường rộng lớn với tượng Thái tử Tất Đạt Đa cưỡi ngựa tìm đạo, tháp Cửu Trùng Thiên (nơi đặt di cốt chức sắc Cao Đài), và trụ phướn cao 18m.

Khuôn viên Nội ô Tòa Thánh Cao Đài có gần 100 công trình lớn nhỏ, bao gồm Đền thờ Phật Mẫu, Báo Ân Từ, Bửu tháp và Bá Huê Viên – khu vườn với nhiều cây cảnh và hoa lạ. Kiến trúc của Tòa Thánh Cao Đài không chỉ là một công trình vật chất mà còn ẩn chứa triết lý sâu sắc về vũ trụ, tôn giáo và sự hợp nhất văn hóa Đông – Tây.

Cùng dạo quanh 1 vòng ngắm nghía kiến trúc độc đáo của Tòa Thánh Cao Đài Tây Ninh:

Cổng vào và 1 góc khuôn viên Tòa Thánh (Nguồn: Sưu tầm)

Sự kết hợp giữa 2 phong cách Đông và Tây (Nguồn: Sưu tầm)

Kiến trúc độc đáo - trạm khắc tinh xảo bên trong tòa Thánh Cao Đài (Nguồn: Sưu tầm)

Nơi thờ Thiên Nhãn (Nguồn: Sưu tầm)

Hình ảnh thể hiện Thiên Nhãn và hào quang xung quanh (Nguồn: Sưu tầm)

Một buổi lễ cúng bên trong Tòa Thánh Cao Đài (Nguồn: Sưu tầm)

5. Kinh nghiệm tham quan Tòa Thánh Cao Đài

Để chuyến tham quan Tòa Thánh Cao Đài của bạn trọn vẹn, hãy lưu lại những kinh nghiệm sau:

• Thời gian lý tưởng: Dịp Lễ Vía Đức Chí Tôn (9/1 âm lịch) hoặc Đại Lễ Hội Yến Diêu Trì Cung (15/8 âm lịch) là khoảng thời gian đầy ắp lễ hội sôi động. Thời điểm lý tưởng trong ngày là 12h trưa – lúc diễn ra lễ cúng đại đàn.

• Cách di chuyển: Từ TP. Hồ Chí Minh, đi theo Quốc lộ 22 qua Củ Chi (70 km), sau đó rẽ vào Quốc lộ 22B (25 km) để đến Tây Ninh. Bạn có thể đi xe khách (giá 100.000 - 150.000 VNĐ/vé), xe máy, hoặc ô tô cá nhân. Từ trung tâm Tây Ninh, đi thêm 5 km về phía Đông Nam là đến Tòa Thánh.

• Lưu ý khi tham quan: Không mang giày dép vào bên trong, giữ vệ sinh chung, đi lại nhẹ nhàng, để điện thoại ở chế độ im lặng để đảm bảo sự tôn nghiêm. Nếu muốn tham gia lễ, hãy đến đúng giờ (12h trưa) và mặc trang phục kín đáo.

• Hoạt động nổi bật: Chiêm ngưỡng kiến trúc, chụp ảnh tại Chánh Môn, tham gia lễ hội, và khám phá các gian hàng triển lãm lịch sử trong khuôn viên.

• Kết hợp tham quan: Sau khi tham quan Tòa Thánh Cao Đài, bạn có thể ghé Núi Bà Đen (cách 10km), Ma Thiên Lãnh, thưởng thức đặc sản Tây Ninh như bánh tráng phơi sương Trảng Bàng, bò tơ Tây Ninh...

Tòa Thánh Cao Đài Tây Ninh không chỉ là công trình tôn giáo đồ sộ, mà còn là biểu tượng văn hóa, kiến trúc và tâm linh nổi bật của miền Nam Việt Nam. Nếu có dịp đến Tây Ninh, đừng bỏ qua địa điểm du lịch tâm linh độc đáo này!