1. Vu Lan Báo Hiếu là ngày gì? Có nguồn gốc như thế nào?

Vu Lan Báo Biếu diễn ra vào tháng 7 âm lịch, là một trong những ngày lễ quan trọng của Phật giáo. Xuất phát từ truyền thống văn hóa Á Đông, có nguồn gốc từ phong tục Trung Hoa, lễ Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng tri ân sâu sắc, tưởng nhớ và báo đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ cùng tổ tiên.

Sự tích ngày lễ Vu Lan Báo Hiếu gắn liền với câu chuyện cảm động về Tôn giả Mục Kiền Liên – một trong những đệ tử xuất chúng của Đức Phật. Sau khi chứng đắc đạo quả, ngài nhớ về người mẹ quá cố và nhờ thiên nhãn thông tìm kiếm. Ngài đau xót khi thấy mẹ đang chịu cảnh đọa đày nơi cõi Ngạ Quỷ, phải trải qua đói khát và đau khổ vì những nghiệp ác từ kiếp trước.

Vu Lan Báo Hiếu gắn liền với câu chuyện về Tôn giả Mục Kiền Liên (Ảnh: Sưu tầm)

Mục Kiền Liên từng dùng thần thông mang cơm đến cho mẹ, nhưng tất cả thức ăn đều hóa thành lửa khi đến tay bà. Ngài liền cầu xin Đức Phật giúp đỡ. Đức Phật dạy rằng dù thần thông có lớn đến đâu, một mình Mục Kiền Liên cũng không thể cứu mẹ khỏi nghiệp báo, mà cần nhờ sức chú nguyện thanh tịnh của chư tăng khắp mười phương. Ngày thích hợp để thực hiện lễ cúng dường là rằm tháng Bảy âm lịch – ngày Tự tứ sau ba tháng an cư kiết hạ của chư tăng. Từ đó, lễ Vu Lan Báo Hiếu ra đời, trở thành dịp để con cháu tưởng nhớ và báo đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ.

Đại lễ Vu Lan báo hiếu (Ảnh: Sưu tầm)

2. Làm gì vào ngày Vu Lan báo hiếu

2.1. Đi chùa cầu an

Vào dịp Vu Lan, bạn có thể đến chùa cầu an, cầu siêu, tụng kinh, cúng dường hoặc làm công quả, nhằm hồi hướng phước lành cho cha mẹ và gia đình, đồng thời vun đắp tâm hiếu hạnh và hướng đến cuộc sống bình an, an lạc.

Trong dịp lễ Vu Lan này, nhiều người lựa chọn quần thể Núi Bà Đen làm điểm đến tâm linh, với các điểm chùa nổi tiếng – là nơi hành hương của nhiều Phật tử.

• Chiêm bái tượng Phật Bà bằng đồng cao nhất châu Á

Nằm trên đỉnh Núi Bà Đen, Tượng Phật Bà Tây Bổ Đà Sơn cao tới 72 m vừa khánh thành đầu xuân 2021, lập kỷ lục là tượng Phật Bà bằng đồng cao nhất Việt Nam và châu Á trên đỉnh núi. 

Tượng Phật Tây Bổ Đà Sơn cao tới 72 m trên đỉnh núi Bà Đen

• Chùa Linh Sơn Tiên Thạch Tự

Hay còn gọi là Chùa Bà, chùa Linh Sơn Tiên Thạch Tự là ngôi cổ tự lâu đời nhất Tây Ninh, được xây dựng năm 1763, thờ Linh Sơn Thánh Mẫu – Bà Đen. Nằm lưng chừng núi ở độ cao 350m, chùa gây ấn tượng với kiến trúc tôn giáo độc đáo, các pho tượng Phật và Điện thờ Linh Sơn Thánh Mẫu trong hang động kỳ vĩ, cùng hai cột đá xanh thời Tổ Tâm Hòa chạm rồng uốn lượn nghệ thuật. 

Chùa Bà khởi sắc trong lễ Vu Lan (Sưu tầm)

• Chùa Quan Âm

Chùa Quan Âm, hay còn gọi là Động Ba Cô, tọa lạc ở vị trí cao nhất. Nơi đây thờ Quan Thế Âm Bồ Tát cùng nhiều miếu và hang động lớn, được tạo hình từ phiến đá tự nhiên kết hợp thạch nhũ và tiếng nước róc rách, mang đến không gian linh thiêng, kỳ bí nhưng cũng rất an yên và thanh tịnh.

Động Ba Cô thờ Quan Thế Âm Bồ Tát (Ảnh: Sưu tầm)

• Chùa Linh Sơn Phước Trung

Hay còn có tên là Chùa Trung, chùa Linh Sơn Phước Trung tọa lạc ngay chân Núi Bà Đen, là điểm hành hương nổi bật theo hệ phái Bắc Tông từ năm 1876, thờ Linh Sơn Thánh Mẫu. Chùa gây ấn tượng với kiến trúc nhẹ nhàng, mái cong vút, phù điêu hoa lá và văn mây tinh xảo, cùng khu vườn bồ đề và vườn tượng ghi lại hình ảnh Thái tử Tất Đạt Đa 7 bước đi nở 7 đóa sen hồng.

Linh Sơn Phước Trung toạ lạc ngay chân Núi Bà Đen (Ảnh: Sưu tầm)

• Chùa Linh Sơn Hoà Đồng

Chùa Linh Sơn Hòa Đồng được phục hồi từ ngôi chùa nơi hòa thượng Thích Giác Điền tu tập giữa thế kỷ 20. Với kiến trúc đặc trưng Nam Bộ và vị trí biệt lập trên núi, không gian rộng khoảng 200m² mang đến sự thanh bình, an yên. 

Chùa Linh Sơn Hoà Đồng với kiến trúc đặc trưng Nam Bộ (Ảnh: Sưu tầm)

• Chùa Linh Sơn Long Châu 

Chùa Linh Sơn Long Châu (chùa Hang) nằm trên khu vực Chùa Linh Sơn Tiên Thạch Tự (chùa Bà), cách khoảng 100 bậc thang, thuộc hệ phái Bắc Tông, đã gắn bó với vùng đất Tây Ninh gần 200 năm. Ngoài khu thờ tự, chùa còn có bia tưởng niệm 181 cán bộ chiến sĩ trinh sát thuộc Phòng Quân bảo - Bộ Tham mưu miền B2 hy sinh trong chiến tranh chống Mỹ.

Chùa Linh Sơn Long Châu, hay còn gọi là chùa Hang (Ảnh: Sưu tầm)

• Chiêm bái xá lợi Đức Phật

Ngày 2/6/2023, đúng dịp đại lễ Phật Đản Phật lịch 2567, đỉnh núi Bà Đen đã long trọng cung nghinh ngọc xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni – bảo vật do Liên đoàn Phật giáo thế giới tại Bồ Đề Đạo Tràng, Ấn Độ trao tặng Việt Nam năm 2014. Với Phật tử, nơi có sự hiện diện của ngọc xá lợi mang lại lợi lạc, an yên và nhiều phép màu nhiệm.

Xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni – bảo vật do Liên đoàn Phật giáo thế giới tại Bồ Đề Đạo Tràng, Ấn Độ trao tặng Việt Nam

2.2. Mâm cúng tổ tiên

Trong dịp Vu Lan Báo Hiếu, việc chuẩn bị mâm cúng dâng ông bà, tổ tiên là nét đẹp truyền thống lâu đời của người Việt. Tùy theo tập quán và quan niệm gia đình, mâm cúng rằm tháng 7 có thể gồm các món chay thanh tịnh hoặc mặn đầy đủ. Dù đơn giản hay cầu kỳ, mỗi mâm cơm đều thể hiện lòng thành kính, biết ơn và mong muốn tổ tiên an yên nơi cõi vĩnh hằng.

Mâm cỗ chay trong lễ Vu Lan (Ảnh: Sưu tầm)

2.3. Phóng sinh

Phóng sinh là một trong những nét đẹp trong lễ Vu Lan, thể hiện lòng từ bi và tri ân. Người tham gia thả chim, cá hoặc các loài vật sống trở về tự nhiên, vừa tích đức cho bản thân, vừa hồi hướng công đức cho cha mẹ và cầu bình an cho gia đình.

Phóng sinh là hành động đẹp để thể hiện lòng từ bi và tri ân (Ảnh: Sưu tầm)

2.4. Ăn chay

Ăn chay là nét đẹp trong văn hóa Việt, thể hiện lòng từ bi và tinh thần hạn chế sát sinh. Bạn có thể tự tay chế biến những món chay thanh đạm, dâng cúng tổ tiên và mời cha mẹ cùng thưởng thức, như một cách bày tỏ lòng tri ân sâu sắc và ý nghĩa.

2.5. Bày tỏ lòng biết ơn với cha mẹ

Hình ảnh những bông hồng cài áo luôn là biểu tượng xúc động trong mùa Vu Lan. Hoa đỏ dành cho những ai còn mẹ, tượng trưng cho hạnh phúc và lòng biết ơn, còn hoa trắng dành cho những người mất mẹ, để tưởng niệm và tri ân. 

Trong ngày lễ Vu Lan, việc tặng quà cho cha mẹ không nhất thiết phải cầu kỳ hay vật chất lớn lao, mà quan trọng nhất là sự chân thành. Một tấm thiệp viết tay, một bữa cơm gia đình ấm cúng, hay đơn giản là lời chúc bình an, sức khỏe cũng đủ để cha mẹ cảm nhận được tình yêu thương và sự hiếu kính của con cái.

Biểu tượng hoa hồng trên áo trong mùa lễ Vu Lan (Ảnh: Sưu tầm)

3. Tránh làm gì trong lễ Vu Lan báo hiếu

Tháng 7 Âm lịch không chỉ gắn với Vu Lan Báo Hiếu mà còn được gọi là “tháng cô hồn” trong tín ngưỡng dân gian. Đây là thời điểm nhạy cảm về mặt tâm linh, nên các gia đình thường chú ý trong lời ăn tiếng nói và hành vi, làm những việc thiện lành để giữ bình an, tránh vận xui và bảo vệ may mắn cho cả nhà.

3.1. Tránh tổ chức tiệc cưới hỏi, khai trương kinh doanh

Tháng 7 Âm lịch không chỉ là mùa lễ Vu Lan mà còn được dân gian gọi là “tháng cô hồn”. Theo truyền thống, người xưa kiêng kỵ thực hiện các việc trọng đại như cưới hỏi, khai trương, tổ chức tiệc tùng hay mua sắm tài sản lớn như xe cộ, nhà cửa, nhằm tránh xui rủi và bảo vệ bình an cho gia đình.

3.2. Tránh sát sinh

Theo Phật giáo, sát sinh là một nghiệp nặng, dẫn đến quả báo không chỉ trong hiện tại mà còn ảnh hưởng nhiều kiếp sau. Vì thế, trong truyền thống người Việt, đặc biệt vào tháng 7 Âm lịch – mùa Vu Lan và tháng cô hồn, việc sát sinh thường được kiêng kỵ để tránh tạo nghiệp xấu. Thay vào đó, người ta khuyến khích làm các việc thiện như phóng sinh, ăn chay, tụng kinh, niệm Phật… nhằm tích đức cho bản thân, hồi hướng công đức cho cha mẹ và cầu bình an cho gia đình.

3.3. Tránh làm điều xấu

Trong tháng 7 Âm lịch, những hành vi tiêu cực dễ tạo nghiệp xấu và dẫn đến quả báo không tốt, vì âm khí mạnh khiến tâm niệm và hành động xấu dễ tích tụ. Do đó, nên giữ tâm bình an, sống hòa nhã, tránh nóng giận, xung đột hay cãi vã. Thay vào đó, hãy tập trung làm việc thiện như giúp đỡ người khó khăn, cư xử tử tế, ăn nói nhã nhặn, không buông lời ác khẩu và tuyệt đối tránh sát sinh để bảo vệ bình an cho bản thân và gia đình.

Lễ Vu Lan Báo Hiếu trên quần thể chùa Núi Bà Đen

Lễ Vu Lan Báo Hiếu không chỉ là dịp để con cháu thể hiện lòng biết ơn đối với cha mẹ, ông bà, mà còn là cơ hội để mỗi người nhìn lại bản thân, vun bồi tâm hiếu hạnh và lan tỏa những giá trị tốt đẹp trong đời sống. Giữ gìn truyền thống này chính là cách để tình cảm gia đình thêm gắn kết, và cuộc sống trở nên an lành, trọn vẹn hơn.