1. Ý nghĩa ngày lễ Vu Lan
Tháng 7 âm lịch hằng năm được biết đến là mùa Vu Lan – một trong những ngày lễ lớn của Phật giáo, đồng thời cũng là nét đẹp văn hóa tâm linh lâu đời của người Á Đông. Đây là dịp để con cháu thể hiện đạo hiếu, tưởng nhớ tổ tiên và tri ân công lao sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ.
Nguồn gốc của ngày lễ Vu Lan bắt đầu từ câu chuyện về Tôn giả Mục Kiền Liên, bậc đệ tử xuất chúng của Đức Phật. Sau khi tu hành chứng quả, ngài dùng thiên nhãn tìm mẹ và vô cùng đau lòng khi thấy bà phải chịu khổ nơi cõi Ngạ Quỷ, chịu đói khát triền miên do những nghiệp chướng từ quá khứ. Câu chuyện này đã trở thành nền tảng để hình thành lễ Vu Lan, nhắc nhở con người về lòng hiếu thảo và tinh thần cứu độ chúng sinh.
Lễ Vu Lan rơi vào 15/7 âm lịch mỗi năm (Ảnh: Sưu tầm)
2. Lễ Vu Lan rơi vào ngày nào?
Lễ Vu Lan rơi vào ngày rằm tháng 7 hàng năm, tức ngày 15/7 âm lịch. Nếu tính theo dương lịch, lễ Vu Lan thường rơi vào giữa đến cuối tháng 8, hoặc đầu tháng 9 hàng năm, cụ thể:
Lễ Vu Lan 2025 rơi vào thứ 7, ngày 06/9 dương lịch.
Lễ Vu Lan 2026 rơi vào thứ 5, ngày 27/8 dương lịch.
Lễ Vu Lan 2027 rơi vào thứ 2, ngày 16/8 dương lịch.
Lễ Vu Lan 2028 rơi vào Chủ Nhật, ngày 3/9 dương lịch.
3. Cần chuẩn bị gì cho lễ cúng Vu Lan?
Mâm cúng trong ngày lễ Vu Lan không chỉ đơn thuần là nghi thức truyền thống, mà còn mang giá trị tinh thần sâu sắc. Đây là cách con cháu bày tỏ lòng hiếu kính với tổ tiên, tưởng nhớ ông bà, cha mẹ đã khuất, đồng thời cầu chúc cho gia đình được bình an, hạnh phúc. Ở mỗi gia đình, cách chuẩn bị và sắp đặt mâm cúng có thể khác nhau, tùy vào điều kiện và phong tục riêng. Điều quan trọng nhất không nằm ở sự đầy đủ, cầu kỳ, mà chính là tấm lòng thành tâm của gia chủ khi dâng lễ.
Trong tác phẩm “Nghi lễ thờ cúng truyền thống của người Việt”, tác giả Hồ Đức Thọ cho biết, lễ Vu Lan báo hiếu tại gia đình truyền thống thường được tiến hành với bốn phần lễ riêng biệt: cúng Phật, cúng thần linh, cúng gia tiên và cúng thí thực cô hồn.
Lễ Vu Lan theo truyền thống được tiến hành với bốn phần lễ (Ảnh: Sưu tầm)
Mỗi phần lễ đều mang ý nghĩa riêng, thể hiện sự kính ngưỡng đối với Tam Bảo, sự tôn trọng các vị thần hộ mệnh, lòng hiếu kính với tổ tiên, cũng như tinh thần từ bi dành cho những vong linh không nơi nương tựa.
Tuy nhiên, trong đời sống hiện đại, để phù hợp với nhịp sống bận rộn, nhiều gia đình đã giản lược các nghi thức. Thông thường, lễ cúng thần linh và gia tiên được gộp làm một, vừa đảm bảo tính trang trọng, vừa thuận tiện trong việc chuẩn bị, song vẫn giữ trọn vẹn ý nghĩa tâm linh và tinh thần hiếu đạo của ngày lễ Vu Lan. Tuỳ nếp nhà, các gia chủ có thể lựa chọn làm mâm cúng chay hoặc cúng mặn.
Các mâm cúng chúng sinh, hay còn gọi là cúng cô hồn thường được bày ngoài sân, với cháo trắng, muối gạo, bánh kẹo, hoa quả, tiền vàng… Phong tục này có mục đích nhằm để bố thí cho những vong hồn không nơi nương tựa.
Mâm cúng chúng sinh (cô hồn) tại các gia đình vào rằm tháng 7 (Ảnh: Sưu tầm)
4. Những việc nên làm trong ngày lễ Vu Lan
Để ngày lễ Vu Lan thêm phần trọn vẹn và ý nghĩa, ngoài việc chuẩn bị mâm cúng, mỗi người có thể thực hiện thêm những hành động thiện lành sau:
Đi chùa lễ Phật: Dâng hương, tụng kinh Vu Lan bồn để cầu siêu cho cha mẹ, tổ tiên và tích lũy công đức.
Phóng sinh: Thả cá, chim, rùa… như một hành động từ bi, giải thoát sinh linh, tích phúc cho bản thân và gia đình.
Làm việc thiện: Giúp đỡ người khó khăn, quyên góp từ thiện, chia sẻ yêu thương đến cộng đồng.
Giữ gìn tâm thiện: Bên cạnh việc làm tốt, cũng cần tránh những hành động tiêu cực như sát sinh, nói dối, tranh cãi hay gây gổ… để giữ trọn phúc lành và may mắn trong tháng Vu Lan.
Phóng sinh vào dịp lễ Vu Lan (Ảnh: Sưu tầm)
Lễ Vu Lan báo hiếu rơi vào ngày rằm tháng 7 âm lịch hằng năm, là dịp thiêng liêng để mỗi người con hướng về cội nguồn, tưởng nhớ công ơn sinh thành và bày tỏ lòng hiếu kính với cha mẹ, tổ tiên. Dù tổ chức ở chùa hay tại gia đình, điều quan trọng nhất trong ngày lễ Vu Lan vẫn là sự thành tâm và lòng tri ân.
