1. Nguồn gốc tên gọi tháng cô hồn
Trong tín ngưỡng dân gian phương Đông, tháng 7 âm lịch thường được gọi là “tháng cô hồn”. Cái tên này gắn liền với một truyền thuyết lâu đời: từ mùng 2 đến ngày 14 tháng 7 âm lịch, Diêm Vương cho mở Quỷ Môn Quan, để các vong linh có cơ hội quay lại dương gian thăm người thân, tìm sự trợ giúp để sớm được siêu thoát. Khi đồng hồ điểm nửa đêm ngày 14/7, cánh cửa địa ngục khép lại và linh hồn phải quay về chốn cũ.
Chính vì quan niệm đó, dân gian thường tránh tiến hành những việc trọng đại trong tháng này, để phòng điều không may. Đồng thời, việc ăn chay trong tháng cô hồn đã trở thành một nét đẹp văn hóa tâm linh truyền thống, được lưu truyền qua nhiều thế hệ, vừa giúp thanh tịnh tâm trí, vừa tích thêm phước lành.
Tháng 7 âm lịch thường được gọi là “tháng cô hồn” (Ảnh: Sưu tầm)
2. Ăn chay trong tháng cô hồn theo quan niệm tâm linh
Theo quan niệm dân gian, ăn chay trong tháng cô hồn không chỉ để tránh sát sinh mà còn là cách tích phúc, cầu an cho bản thân và gia đình. Nhiều người còn phát tâm ăn chay trọn vẹn cả tháng 7 âm lịch như một cách tu tập và gieo duyên lành.
Tuy nhiên, việc ăn chay nguyên tháng cũng có thể gây ra những xáo trộn về dinh dưỡng và sức khỏe nếu không cân đối hợp lý. Mỗi người có cơ địa khác nhau, do đó không nên cực đoan hay gượng ép bản thân. Căn bản giáo lý Phật giáo vốn hướng đến sự dung hòa, khéo léo thích ứng và tự chủ, chứ không phải cưỡng cầu. Nếu thiếu sự điều chỉnh phù hợp, cơ thể có thể bị suy yếu, nhịp sinh học mất cân bằng, thậm chí ảnh hưởng đến tâm trí và quá trình tu tập.
Câu chuyện về Lục Tổ Huệ Năng là minh chứng rõ ràng. Khi phải lánh nạn và sống cùng nhóm thợ săn, Ngài vẫn ăn cơm mặn để hòa hợp với mọi người, nhưng chỉ khéo léo gắp rau, tránh ăn thịt. Điều đó cho thấy tinh thần uyển chuyển, không chấp trước mà vẫn giữ được cốt lõi tu hành.
3. Ăn chay trong tháng cô hồn dưới góc nhìn khoa học tâm thức
Theo GS. Đỗ Thanh Hải – người nghiên cứu sâu về khoa học tâm thức, tháng 7 âm lịch không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn có thể lý giải dưới nhiều góc độ khoa học. Đây là giai đoạn giao mùa giữa hạ và thu.
Trong học thuyết Âm – Dương ngũ hành, mùa hạ thuộc Hỏa, mùa thu thuộc Kim, hai yếu tố này tương khắc nhau, tạo nên sự biến động mạnh mẽ trong mối quan hệ Thiên – Địa – Nhân. Vì vậy, tháng 7 thường xuất hiện nhiều mưa bão, thời tiết thất thường, dịch bệnh lan rộng, cây cối trơ trụi và nhịp sinh học của động – thực vật cũng thay đổi đáng kể.
Tháng 7 âm lịch mang cả ý nghĩa tâm linh và khoa học (Ảnh: Sưu tầm)
Xét về quy luật tự nhiên, mọi sự sống đều tồn tại dưới dạng sóng và hạt, tức Âm – Dương. Chúng chịu tác động bởi chu kỳ Sinh – Trợ – Khắc – Dị – Diệt. Riêng trong tháng 7 âm lịch, chu kỳ thường rơi vào giai đoạn Khắc/Dị/Diệt, khiến cơ thể và tâm thức con người dễ mất cân bằng. Hệ quả là nhiều người cảm thấy bức bối, lo âu, tinh thần nặng nề, từ đó làm tăng nguy cơ xảy ra tai nạn, mâu thuẫn hay những biến cố ngoài ý muốn.
Nếu nhìn ở khía cạnh đời sống thường ngày, đây cũng là lúc thời tiết khắc nghiệt: nắng gắt xen kẽ mưa dông, gió bão bất thường. Cây cối úa tàn, dịch bệnh dễ phát sinh, và chính sự thay đổi này tạo nên tâm lý bất an trong cộng đồng.
4. Vì sao nhiều người chọn ăn chay trong tháng cô hồn?
Từ những biến động trên, việc ăn chay trong tháng cô hồn không đơn thuần là niềm tin tâm linh mà còn là cách để cân bằng thân – tâm. Ăn chay giúp hạn chế sát sinh, tích thêm phước lành, đồng thời mang lại cảm giác thanh tịnh, an nhiên, giảm bớt năng lượng tiêu cực. Nhờ đó, con người có thể giữ được sự sáng suốt, bình tĩnh trước những thay đổi của tự nhiên cũng như biến động trong cuộc sống.
Ăn chay trong tháng cô hồn (Ảnh: Sưu tầm)
Không chỉ ăn chay để hướng thiện, nhiều người còn tìm đến chùa với mong ước bình an, may mắn trong cuộc sống. Trong đó, quần thể chùa trên Núi Bà Đen (Tây Ninh) là điểm đến nổi bật, thu hút đông đảo Phật tử và du khách thập phương.
Nơi đây nổi danh với tượng Phật Bà Tây Bổ Đà Sơn bằng đồng cao nhất châu Á, uy nghi tọa lạc trên đỉnh núi. Đặc biệt, du khách còn có thể chiêm bái Xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni – một trải nghiệm tâm linh thiêng liêng, để lại nhiều cảm xúc sâu lắng.
>>> Xem thêm: Lễ Vu Lan tại Núi Bà Đen, Tây Ninh
Ăn chay trong tháng cô hồn không chỉ là nét đẹp tâm linh gắn liền với truyền thống dân gian mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và tinh thần. Dù chọn ăn chay vào ngày rằm, mùng một hay cả tháng, quan trọng nhất là giữ tâm thanh tịnh, biết dung hòa và cân bằng dinh dưỡng để cơ thể khỏe mạnh. Đây cũng chính là cách để mỗi người nuôi dưỡng lòng từ bi, tích thêm phước lành cho bản thân và gia đình, sống an yên hơn trong tháng cô hồn cũng như trong đời sống thường ngày.
