1. Động Kim Quang – Huyền thoại từ thiên nhiên và lịch sử
Động Kim Quang nằm ở phía Bắc triền núi Bà Đen, cách chân núi khoảng 500 mét, là một hang đá rộng lớn với diện tích hàng trăm mét vuông. Được tạo thành từ những khối đá khổng lồ xếp chồng tự nhiên, Động Kim Quang mang vẻ đẹp nguyên sơ, kiên cố như một pháo đài do đất trời ban tặng. Vào mùa mưa, dòng nước từ đỉnh núi chảy xuống vực sâu tạo âm thanh rền vang, trong khi mùa khô, không khí bên trong hang luôn mát lành, dễ chịu. Chính địa thế hiểm trở và điều kiện lý tưởng này đã biến Động Kim Quang thành nơi ẩn náu hoàn hảo từ thời xa xưa.
Bia đá khắc lịch sử động Kim Quang – điểm đến mang đậm dấu ấn tâm linh và lịch sử, từng là nơi hành hương và căn cứ cách mạng quan trọng (Nguồn: Sưu tầm).
Trước khi trở thành căn cứ cách mạng, Động Kim Quang từng là chốn tu hành của một vị thầy có pháp danh Kim Quang – nguồn gốc tên gọi của hang động. Ông đã xây tường đá, lắp cửa gỗ và bố trí không gian thờ cúng bên trong, tạo nên một nơi thanh tịnh giữa núi rừng. Đến năm 1961, vị thầy nhường lại hang động cho lực lượng Huyện ủy Tòa Thánh (nay là thị xã Hòa Thành), đánh dấu bước chuyển mình của động Kim Quang từ không gian tâm linh sang địa điểm lịch sử trọng yếu.
2. Vai trò của động Kim Quang trong kháng chiến
Sau chiến thắng Tua Hai năm 1960, động Kim Quang được chọn làm căn cứ của Huyện ủy Tòa Thánh vào quý III năm 1961. Tại đây, các chiến sĩ triển khai nhiều nghị quyết quan trọng, như Nghị quyết 3/62 về quân sự và Nghị quyết 4/62 về đấu tranh chính trị lâu dài. Hang động không chỉ là nơi họp bàn chiến lược mà còn là điểm xuất phát cho các trận đánh quyết liệt chống quân địch.
Các chiến sĩ cách mạng hoạt động trong động Kim Quang (Nguồn: Sưu tầm).
Dù đối mặt với nhiều khó khăn như thiếu thốn lương thực, bệnh sốt rét và sự uy hiếp của quân thù, Động Kim Quang vẫn đứng vững, góp phần quan trọng vào chiến thắng chung của dân tộc. Những dấu tích ấy nay được tái hiện qua các cụm tượng sinh động trong hang, khắc họa hình ảnh chiến sĩ kiên cường với áo bà ba, khăn rằn và súng trên tay.
3. Động Kim Quang ngày nay – Di tích và điểm đến du lịch
Sau ngày đất nước thống nhất, động Kim Quang được bảo tồn và tôn tạo thành di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, công nhận bởi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Từ con đường gập ghềnh dẫn vào hang, nay đã có bậc tam cấp và cầu bê tông vững chắc thay thế cầu treo cũ, giúp du khách dễ dàng tiếp cận. Trước cửa động Kim Quang, một tác phẩm điêu khắc hình quyển sách ghi lại vai trò lịch sử của hang động, bên cạnh là bàn thờ tưởng niệm các liệt sĩ và tượng rùa đội bia khắc dòng chữ “Tổ quốc ghi công”.
Bên trong động Kim Quang, ba cụm tượng tái hiện đời sống chiến sĩ cách mạng mang đến cảm giác sống động, như đưa du khách trở về những năm tháng hào hùng. Dưới chân núi, nhà truyền thống trưng bày hơn 70 hiện vật chiến tranh cùng tư liệu quý giá về hoạt động cách mạng tại động Kim Quang và núi Bà Đen. Mỗi năm, khoảng 4.000 lượt khách đến đây, đặc biệt vào các dịp lễ, Tết và ngày 14 tháng Giêng – ngày truyền thống của động Kim Quang, khi thị xã Hòa Thành tổ chức họp mặt tưởng niệm.
Cụm tượng tái hiện lại những hoạt động của những chiến sĩ cách mạng trong động Kim Quang (Nguồn: Sưu tầm).
4. Trải nghiệm đặc biệt khi tham quan động Kim Quang
Động Kim Quang Tây Ninh không chỉ là một di tích lịch sử đầy ý nghĩa mà còn mang đến những trải nghiệm độc đáo, hòa quyện giữa thiên nhiên, lịch sử và văn hóa. Đặt chân đến đây, du khách sẽ được sống trong không gian vừa hùng vĩ vừa thanh bình của núi Bà Đen, nơi mỗi bước đi đều mở ra một hành trình khám phá đáng nhớ.
4.1. Hành trình phiêu lưu vào động Kim Quang
Để đến động Kim Quang, du khách bắt đầu từ chân Núi Bà Đen, vượt qua con đường bậc tam cấp được sắp đá gọn gàng, dẫn lối qua vực sâu hiểm trở từng là thử thách lớn trong những năm kháng chiến. Ngày nay, cây cầu bê tông vững chãi nối hai bờ vực thay thế chiếc cầu treo cũ, mang lại cảm giác an toàn nhưng vẫn giữ được nét hoang sơ, kích thích tinh thần phiêu lưu. Khi bước vào động Kim Quang, không gian rộng lớn với những khối đá khổng lồ chồng chất hiện ra như một pháo đài tự nhiên đầy bí ẩn. Tiếng nước chảy róc rách từ khe vực hòa cùng không khí mát lạnh trong hang tạo nên sự thư thái, khiến lòng người như lắng lại giữa núi rừng.
Bên trong động Kim Quang, du khách còn được tận hưởng không gian yên bình hiếm có. Những cụm tượng tái hiện đời sống chiến sĩ, từ cảnh họp bàn chiến lược đến giây phút nghỉ ngơi, mang lại cảm giác sống động, như đưa bạn trở về quá khứ hào hùng. Tiếng gió nhẹ lùa qua khe đá, kết hợp với sự mát lành của hang động, tạo nên một chốn nghỉ chân lý tưởng sau hành trình khám phá. Đây cũng là nơi để bạn dừng lại, suy ngẫm và biết ơn những hy sinh thầm lặng của bao thế hệ cha anh đã làm nên hòa bình hôm nay.
4.2. Khám phá quần thể hang động xung quanh
Xung quanh động Kim Quang là hệ thống các hang động khác như động Cây Da, động Xe Tăng và hang Y tế, mỗi nơi đều gắn liền với những câu chuyện lịch sử từ thời kháng chiến. Động Cây Da mang vẻ đẹp hoang sơ với cây cối um tùm, trong khi động Xe Tăng từng là nơi ẩn giấu phương tiện của quân ta. Hang Y tế lại gợi nhớ về những ngày chữa trị gian khó cho chiến sĩ. Việc khám phá quần thể này không chỉ mang lại cảm giác thích thú cho những ai yêu thiên nhiên mà còn giúp du khách hình dung rõ hơn về cuộc sống kiên cường của các anh hùng tại động Kim Quang và núi Bà Đen.
4.3. Tham dự lễ hội động Kim Quang – Ngày truyền thống 14 tháng Giêng
Một trải nghiệm đặc biệt không thể bỏ qua là tham gia lễ hội động Kim Quang, được tổ chức vào ngày 14 tháng Giêng âm lịch hằng năm – ngày truyền thống đánh dấu thời điểm hang động được bàn giao cho cách mạng năm 1961. Sự kiện này do thị xã Hòa Thành tổ chức, quy tụ các cựu chiến sĩ, gia đình liệt sĩ và du khách thập phương. Không gian động Kim Quang trong ngày lễ tràn ngập sắc màu, với nghi thức dâng hương tưởng niệm, họp mặt ôn lại lịch sử và các hoạt động văn hóa đặc sắc.
Đứng trước bàn thờ chiến sĩ trong hang, lắng nghe những câu chuyện từ các lão thành cách mạng, du khách sẽ cảm nhận sâu sắc hơn về tinh thần bất khuất đã làm nên huyền thoại động Kim Quang. Vào dịp này, dòng người đổ về đông đúc, hòa mình vào không khí vừa trang nghiêm vừa ấm áp, tạo nên ký ức khó quên.
Lễ hội truyền thống động Kim Quang gồm nhiều hoạt động hấp dẫn (Nguồn: Sưu tầm).
4.4. Kết hợp tham quan chùa Bà và đỉnh núi Bà Đen
Để chuyến đi thêm trọn vẹn, du khách có thể ghé thăm những điểm đến nổi tiếng ngay gần động Kim Quang như chùa Bà Đen và quần thể văn hoá tâm linh trên đỉnh núi Bà Đen.
Chùa Bà - chốn tĩnh tâm thanh tịnh giữa núi rừng.
Hành trình lên đỉnh núi Bà Đen bằng cáp treo hiện đại là một trải nghiệm tuyệt vời. Khi cabin lơ lửng giữa không trung, khung cảnh núi rừng xanh thẳm và đồng bằng Tây Ninh trải dài hiện ra trước mắt, mang lại cảm giác khoáng đạt, thư giãn. Trên đỉnh, giữa nơi linh thiêng của nóc nhà Đông Nam Bộ, cúi đầu chiêm bái Tượng Phật Bà Tây Bổ Đà Sơn uy nghi, Đại tượng Phật Di Lặc bằng đá sa thạch quy mô hàng đầu thế giới, ngắm nhìn những công trình tâm linh kỳ vĩ sẽ mang đến cho bạn sự an lạc, bình yên và những trải nghiệm khó quên.
Động Kim Quang Tây Ninh không chỉ là một hang đá tự nhiên tuyệt mỹ mà còn là biểu tượng của tinh thần bất khuất trong kháng chiến, nay trở thành điểm đến không thể bỏ qua trên bản đồ du lịch núi Bà Đen.
Với lịch sử hào hùng, kiến trúc độc đáo và ý nghĩa văn hóa sâu sắc, động Kim Quang xứng đáng là “địa chỉ đỏ” để thế hệ trẻ và du khách tìm về nguồn cội. Hãy lên kế hoạch ghé thăm động Kim Quang trong chuyến đi sắp tới, để tận mắt chứng kiến di tích lịch sử sống động giữa lòng Tây Ninh!
